Aleksandar Radović
Predislovije
U vremenskom razmaku od pola stoleća, sredinom prve decenije i polovinom šezdesetih godina XX veka, dvojica istraživača srpske kulturne prošlosti, prof. dr Tihomir Ostojić i Miloš Šajinović istraživali su aktuelne potrebe rada sa čitaocima u bibliotekama Neoplante, Nojzaca, Ujvideka i Novog Sada. I Ostojić i Šajinović su tokom niza decenija bili upućeni na Maticu srpsku, ustanovu kulture sa respektabilne novosadske adrese sa br. 1. Prvi kao sekretar “srpske pčelice” u prvoj deceniji XX veka (1911-1919), a drugi kao radnik Biblioteke Matice srpske tokom šezdesetih i sedamdesetih godina u kojoj je rukovodio Odeljenjem za prijem i obradu neknjižne bibliotečke građe.
Popularizacija rada biblioteka i transformacija njihovog rada bio je cilj kojem su se „odazvali“ Ostojić i Šajinović upućujući poruke domaćoj kulturnoj javnosti. Na početku i sredini prethodnog stoleća ukazano je, radovima dvojice intelektualaca, na važnost stručnog rada u bibliotekama i poboljšanje njenog imidža u našoj sredini.
TIHOMIR OSTOJIĆ, SAVREMENIK NOVOSADSKIH BIBLIOTEKA POČETKOM 20. VEKA
Tekst Tihomira Ostojića (1865-1921), profesora Univerziteta, pisca brojnih studija iz srpske istorijske i književne nauke (monografije Dositej Obradović u Hopovu (u izdanju Matice srpske, 1907) i Zaharija Orfelin život i rad mu (1923) nosi naslov Novosadske biblioteke: prilog narodnom prosvećivanju. Prilog je objavljen kod znamenitog “nojzackog” štampara Ivkovića 1910. godine, u kojem je Ostojić promišljao o nauci o knjizi u srpskoj kulturi krajem XIX i na samom početku XX veka.
Osnovni cilj i pretpostavku u širenju prosvetno-kulturnih ideja među sunarodnicima Tihomir Ostojić vidi u objedinjavanju različitih tipova knjižnica u jedinstveni, današnjim rečnikom rečeno, bibliotečko- informacioni sistem. „Matičina biblioteka će biti centrala“[1] a sistem već tada čine: Biblioteka Srpske Vel. Gimnazije, Biblioteka Eparhije Bačke i Biblioteka Srpske Osnovne Središnje Škole. Sastavljač Istorije srpske narodne književnosti iz 1917. godine, autor niza “sitnih” priloga o našoj etnološkoj tradiciji i narodnoj kulturi, muzikolog i arheograf,
[1] Tihomir Ostojić, Novosadske biblioteke: prilog narodnom prosvećivanju, 10.
slično Stojanu Novakoviću u knjizi Srpska knjiga i njeni trgovci u XIX veku komentariše stanje i daje predloge za uobličavanje srpskog bibliotekarstva kao naučne discipline. U tom smislu, Tihomir Ostojić kao primere od kojih bi valjalo da učimo organizaciju bibliotekâ ističe knjižnice i čitaonice u Americi gde se “bibliotekarska struka (se) kod njih razvila do najvećeg savršenstva”[2].
Istaknuti melograf, muzikolog, profesor Univerziteta, Ostojić je zadužio Maticu srpsku i pre nego što je, kao član Književnog odbora “srpske pčelice”, 1911. godine imenovan za sekretara naše ugledne kulturne ustanove. Matica srpska je tada, početkom druge decenije XX veka, već čitavo stoleće uobličavala kulturni identitet Srba u Karlovačkoj mitropoliji. Prema rečima Radovana Mićića, “dobro obavešteni Ostojić imao je jasnu predstavu o osnovnim potrebama biblioteke[3]. Ovu činjenicu dokumentuje javna delatnost Ostojićeva u Matici srpskoj i njenoj biblioteci. Vešt organizator kulturnih aktivnosti, autor Pravoslavnog srpskog crkvenog pjenija (1896) objavio je 1912. godine Molbu dobrostojećim Srbima da pomognu rad BMS. Iste godine objavljen je u “Radu i imeniku Matice srpske” Apel na pisce, izdavače i urednike u kojem je navedeno da su Biblioteci Matice srpske neophodne stare srpske knjige, rukopisi i časopisi, te drugi pisani dokumenti. Namera akcije sekretara Matice srpske i bibliotekara BMS Vojina Srđanova bio je da formiraju nacionalnu biblioteku Srba u Austrougarskoj monarhiji. Ova aktivnost se na teritorijama na kojima je živeo srpski narod u Karlovačkoj mitropoliji smatra početkom prikupljanja obaveznog primerka štampanih stvari. Danas, Biblioteka Matice srpske, baštineći tradicije Tihomira Ostojića, evidentira obavezni primerak na celoj teritoriji Republike Srbije.
[2] Ostojić, isto, 5.
[3] Radovan Mićić, Tihomir Ostojić o Biblioteci Matice srpske, Godišnjak GBMS za 1998. godinu, 37 (Novi Sad, BMS, 1999).
December 13th, 2015 at 16:14
O Tihomiru Ostojiću sam čitao i od profesora slušao kao muzičkom pedagogu, istoričaru književnosti i kulture. Ovaj tekst je novi prilog o istorijskom trajanju srpskih ustanova kulture…
December 16th, 2015 at 08:36
Sjajno je da postoje ovakvi tekstovi – da nam ostane svedočanstvo o ovakvim velikanima… Bravo.