Aleksandar Radović
Ljubomir Jakšić Durković, istoričar, publicista, bibliotekar
(12. XII 1907, selo Vrelo, Opština Žabljak – 6. III 1997, Beograd)
Poreklo vodi iz stare srpske porodice Jakšić iz Drobnjaka, čiji su potomci Durkovići. Osnovnu školu završava u mestu rođenja, nižu gimnaziju u Pljevljima (1925), a Bogosloviju na Cetinju (1930). Iste godine upisuje Bogoslovski fakultet u Beogradu, a crkvene studije nastavlja u Varšavi (1932-1934). U glavnom gradu Poljske zapošljava se na mestu lektora za srpskohrvatski jezik (1934). Karijeru nastavlja kao zamenik profesora za kanonsko pravoslavno pravo na Varšavskom univerzitetu (1939), a iste godine pohađa i specijalističke studije na Univerzitetu u Atini. Doktorske studije završava odbranom disertacije Petar II Petrović Njegoš (monografija na poljskom jeziku, 1938), te radi kao honorarni saradnik jugoslovenskog poslanstva u Varšavi (1937-1939). Durković Jakšić vraća se u zemlju i učestvuje u aprilskom ratu, a nakon oslobođenja nastavlja naučni i publicistički rad. Zapošljava se na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu kao predavač na predmetu Istorija srpske crkve (1947-1951) te ga postavljaju za upravnika Patrijaršijske biblioteke. U tom periodu postaje i spoljni saradnik Istorijskog instituta Srpske akademije nauka i umetnosti (1947.), a 1950. i redovni član Istorijskog instituta Crne Gore sa sedištem na Cetinju. Nakon završetka univerzitetske karijere (decembar 1954) prelazi u Univerzitetsku biblioteku „Svetozar Marković“. U najvećoj univerzitetskoj biblioteci u zemlji radi kao bibliotekar, naučni saradnik i naučni savetnik vodeći Odeljenje fondova i Odeljenje cirkulacije informacija, kao i Trezor Univerzitetske biblioteke (1954-1976). Nakon penzionisanja nastavlja saradnju u stručnoj periodici pišući o kulturnoj istoriji južnoslovenskih zemalja.
Stručni rad u bibliotekarstvu započinje kao upravnik „najstarije biblioteke u Beogradu“, kako je knjižnicu SPC imenovao u naučnim radovima. Patrijaršijskoj biblioteci, dok je njen upravnik bio Ljubomir Durković Jakšić, vraćeno je iz Zagreba knjižno blago koje je tokom rata bilo zarobljeno u NDH. Akcija vraćanja srpskih rukopisnih i štampanih publikacija pokrenuta je 1946. godine, a Durković Jakšić je, zajedno sa prof. Radoslavom Grujićem, zaslužan za povratak inkunabula u Beograd. Osim toga, u Srednjoj bibliotekarskoj školi u Beogradu predaje istoriju knjižarstva i osnove nauke o knjizi, a član je Komisije za polaganje stručnih ispita pri beogradskoj Narodnoj biblioteci (sadašnja NBS).
Istorija Srba i njihove materijalne kulturne baštine tokom XIX i XX veka trajne su preokupacije njegošologa Ljubomira Durkovića Jakšića. O vladici Radu objavio je više stotina zapisa, tekstova, separata, bibliografija, a pisao je i o srpsko-crnogorskim i srpsko-poljskim odnosima (radovi od 1934. do 1975. godine). Istoriju srpskih biblioteka obuhvatio je u istoimenoj sintetičkoj studiji (Beograd, 1963). Srpske crkve i manastiri dobili su kvalifikovanog tumača u Ljubomiru Durkoviću Jakšiću, a nizom tekstova osvetljeni su Hram Sv. Save na Vračaru, manastiri Žiča i Ostrog, manastir Sv. Trojice kod Pljevalja. Dao je značajan doprinos razjašnjavanju kontroverzi oko postavljanja Njegoševog mauzoleja na Lovćenu i poštovanju testamentarne volje svetovnog i verskog vladara Crne Gore (više tekstova tokom 1969. i 1970. godine).
O delu Ljubomira Durkovića Jakšića pisali su Milorad Radević, Ljubica Brunet, Borivoje Marinković, Aleksandar Mladenović, ističući njegov radni i moralni angažman na obradi kulturno-istorijskih tema.
Bibliografija Ljubomira Durkovića Jakšića broji preko 250 jedinica, a među naslovima su: Njegoš i Lovćen (Beograd, 1971); Englezi o Njegošu i Crnoj Gori (Titograd, 1963); Mickijevič i Jugosloveni (Novi Sad, 1988); Jugoslovensko-poljska saradnja: 1772-1840 (Novi Sad, 1971); Srbija i Vatikan: 1804-1918 (Kragujevac, 1990); Prilog poznavanju stradanja Narodne biblioteke u Beogradu za vreme Prvog svetskog rata (separat, Narodna biblioteka Srbije, 1992); Istorija crkvene i visokoškolske biblioteke u Hilandaru (Službeni list SPC, 1970); Manastir Ostrog u slici i reči (Beograd, 1971); Podizanje hrama Svetog Save na Vračaru u Beogradu (Beograd, 1985)… Pored toga bio je saradnik naučnih i stručnih glasila (časopis Bibliotekar od prvog broja), član bibliotekarskih udruženja…
Dobitnik više značajnih priznanja od kojih posebno mesto zauzima orden Svetog Save I stepena koji mu je uručila Srpska pravoslavna crkva.
August 26th, 2013 at 06:59
Divno je što dajete prostor ovakvim ličnostima srpske kulture!
September 16th, 2013 at 13:30
Какво стваралаштво. Нажалост, не знам како да дођем до његове дисертације, као и до других радова у вези са Његошем јер знам да је наш најкомплетнији његошолог.